Ελπίδες, πως το νέο εμβόλιο Novavax, το οποίο ενέκρινε χθες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ίσως αλλάξει την στάση των σκεπτικιστών έναντι του εμβολιασμού, αλλά και την πορεία των εμβολιασμών παγκοσμίως, γεννάει το γεγονός πως είναι το πρώτο πρωτεινικό εμβόλιο που πέφτει στην μάχη.
Τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας υπό όρους για το εμβόλιο κατά της Covid-19 της Novavax (Nuvaxovid, γνωστό και ως NVX-CoV2373), σε άτομα ηλικίας από 18 ετών, συνέστησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ). Πρόκειται για το 5ο εμβόλιο που συνιστάται στην Ε.Ε. κατά της Covid-19.
Είναι πολλοί αυτοί που αρνούνται να εμβολιαστούν καθώς δεν εμπιστεύονται την τεχνολογία mRNA, με την οποία δρουν τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna.
Το εμβόλιο της Novavax στηρίζεται σε μία δοκιμασμένη «συνταγή» που χρησιμοποιεται χρόνια κατά της γρίπης, του τετάνου και του κοκκύτη.
Τέτοιου ειδους εμβόλια, που βασίζονται σε πρωτεΐνες, φαίνεται εξάλλου να προσφέρουν καλό επίπεδο προστασίας έναντι της covid-19 και έχουν λιγότερες παρενέργειες από εμβόλια mRNA.
Επίσης θεωρείται μια εξαιρετική λύση για την θωράκιση των φτωχών χωρών καθώς είναι φθηνότερα από τα εμβόλια mRNA και μπορούν να αποθηκευτούν σε θερμοκρασίες από 2 έως 8 βαθμούς Κελσίου (36 έως 46 βαθμούς Φαρενάιτ), γεγονός που καθιστά ευκολότερη τη μεταφορά τους.
Η Novavax έχει ήδη δεσμευτεί για ένα δισεκατομμύριο δόσεις μέσω του COVAX, ενώ σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Stanley Erck, πολλές από τις πρώτες παρτίδες θα πάνε σε φτωχότερες χώρες. «Αυτός ήταν πάντα ο στόχος μας», είπε.
Πώς λειτουργούν τα εμβόλια με βάση τις πρωτεΐνες;
Το Novavax περιέχει μια εκδοχή πρωτεΐνης που βρίσκεται στην επιφάνεια του ιού SARS-CoV-2 (πρωτεΐνη ακίδα), η οποία έχει παραχθεί στο εργαστήριο.
Χρησιμοποιώντας κύτταρα εντόμων, οι επιστήμονες δημιούργησαν ένα νανοσωματίδιο που το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος αναγνωρίζει ως ιό («σωματίδιο που μοιάζει με ιό») — αν και δεν είναι ο ιός — και στη συνέχεια αντιδρά ανάλογα.
Τα νανοσωματίδια δεν περιέχουν DNA του ιού και επομένως προκαλούν λιγότερες παρενέργειες στο ανθρώπινο σώμα. Ωστόσο, η ανθρώπινη ανοσολογική απόκριση είναι ασθενέστερη.
Για να την ενισχύσουν οι ερευνητές προσέθεσαν στο «μείγμα» τα λεγόμενα ανοσοενισχυτικά. Στην περίπτωση του εμβολίου Novavax, το ανοσοενισχυτικό είναι η σαπωνίνη
«Τα εμβόλια με βάση τις πρωτεΐνες είναι περισσότερο ανεκτά ενώ δεν υπάρχουν υπάρχουν ερωτήματα να απαντηθούν» λέει ο Carlos Guzman, διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας Λοιμώξεων Helmholtz, και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Ανόβερου.
Πάντως στα μειονεκτήματα κατατάσσει το γεγονός «πως χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την ανάπτυξή τους».
Η αποτελεσματικότητά τους
Σύμφωνα με την εταιρεία το εμβόλιο της είναι 90,4% αποτελεσματικό, κάτι που το τοποθετεί στην ίδια κατηγορία με τα εμβόλια mRNA
Το ποσοστό προέκυψε μετά από μελέτες στα μέσα του 2021 σε ΗΠΑ και Μεξικό.
Επίσης, βρετανική μελέτη που διεξήχθη όταν η άλφα παραλλαγή ήταν κυρίαρχη έδειξε ότι το εμβόλιο είχε αποτελεσματικότητα 83%.
Αλλά σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε περίπου την ίδια περίοδο στη Νότια Αφρική, όπου η παραλλαγή βήτα ήταν κυρίαρχη η αποτελεσματικότητα ήταν μόλις 50%.Βέβαια, εάν οι νεότερες παραλλαγές, όπως η Δέλτα και η ‘Όμικρον, συνεχίσουν να δείχνουν ότι είναι ολοένα και πιο μεταδοτικές, θεωρητικά όλα τα εμβόλια θα σημειώσουν πτώση στην αποτελεσματικότητά τους. Αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος των αναμνηστικών δόσεων.
Novavax – Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα από δύο κύριες κλινικές δοκιμές διαπίστωσαν ότι το Nuvaxovid ήταν αποτελεσματικό στην πρόληψη της Covid-19 σε άτομα ηλικίας από 18 ετών. Στις μελέτες συμμετείχαν πάνω από 45.000 άτομα συνολικά. Στην πρώτη μελέτη, περίπου τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων έλαβαν το εμβόλιο και στους άλλους χορηγήθηκε μια ένεση εικονικού φαρμάκου (εικονική). Στην άλλη μελέτη, οι συμμετέχοντες κατανεμήθηκαν εξίσου μεταξύ Nuvaxovid και εικονικού φαρμάκου. Οι άνθρωποι δεν γνώριζαν αν τους είχαν χορηγηθεί Nuvaxovid ή εικονικό φάρμακο.
Η πρώτη μελέτη, που διεξήχθη στο Μεξικό και στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαπίστωσε μείωση 90,4% στον αριθμό των συμπτωματικών περιπτώσεων Covid-19 από 7 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση σε άτομα που έλαβαν Nuvaxovid (14 περιπτώσεις από 17.312 άτομα) σε σύγκριση με άτομα που έλαβαν εικονικό φάρμακο (63 από 8.140 άτομα). Αυτό σημαίνει ότι το εμβόλιο είχε 90,4% αποτελεσματικότητα σε αυτή τη μελέτη.
Η δεύτερη μελέτη που διεξήχθη στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε επίσης παρόμοια μείωση στον αριθμό των συμπτωματικών περιπτώσεων Covid-19 σε άτομα που έλαβαν Nuvaxovid (10 περιπτώσεις σε 7.020 άτομα) σε σύγκριση με άτομα που έλαβαν εικονικό φάρμακο (96 από 7.019 άτομα). σε αυτή τη μελέτη, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν 89,7%.
Συνολικά, τα αποτελέσματα των δύο μελετών δείχνουν μια αποτελεσματικότητα του εμβολίου για το Nuvaxovid περίπου 90%. Το αρχικό στέλεχος του SARS-CoV-2 και ορισμένες ανησυχητικές παραλλαγές, όπως το Alpha και το Beta, ήταν τα πιο κοινά ιικά στελέχη που κυκλοφορούσαν όταν οι μελέτες βρίσκονταν σε εξέλιξη. Υπάρχουν επί του παρόντος περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα του Nuvaxovid έναντι άλλων παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία, συμπεριλαμβανομένης της Όμικρον.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρήθηκαν με το Nuvaxovid στις μελέτες ήταν συνήθως ήπιες ή μέτριες και υποχώρησαν εντός δύο ημερών μετά τον εμβολιασμό. Οι πιο συνηθισμένες ήταν ευαισθησία ή πόνος στο σημείο της ένεσης, κόπωση, μυϊκός πόνος, πονοκέφαλος, γενική αίσθηση αδιαθεσίας, πόνος στις αρθρώσεις και ναυτία ή έμετος.
Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου θα συνεχίσει να παρακολουθείται καθώς χρησιμοποιείται σε ολόκληρη την Ε.Ε., μέσω του συστήματος φαρμακοεπαγρύπνησης της Ένωσης και πρόσθετων μελετών από την εταιρεία και τις ευρωπαϊκές αρχές.